Quạt bị kẹt trục: Nguyên nhân và cách sữa chữa đơn giản

Quạt đang chạy êm nhưng bỗng quay chậm, kêu to? Rất có thể quạt bị kẹt trục mà bạn chưa nhận ra. Đây là lỗi thường gặp khi quạt lâu ngày không được vệ sinh, bảo dưỡng đúng cách. Cùng QuatDien.com tìm hiểu các dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân phổ biến và giải pháp xử lý hiệu quả để quạt hoạt động bền bỉ hơn.

Cách nhận biết quạt bị kẹt trục

Quạt bị kẹt trục là sự cố khá phổ biến, gây khó chịu trong quá trình sử dụng. Tình trạng này thường xảy ra tại trục quay của cánh quạt hoặc bộ phận điều chỉnh tốc độ. Người dùng có thể dựa vào những dấu hiệu sau để nhận biết quạt đang gặp vấn đề:

• Kẹt ở trục quay: Khi cấp điện, động cơ vẫn phát ra rung động nhưng cánh quạt không chuyển động; hoặc quạt chỉ quay cố định một chiều dù đã kích hoạt chế độ xoay đảo gió.
• Kẹt tại công tắc điều khiển: Quạt không ngừng chạy dù đã tắt nguồn bằng công tắc; các nút chỉnh mức gió bị cứng, không bật lên sau khi nhấn hoặc phản hồi rất chậm.

Nguyên nhân và cách sửa chữa quạt bị kẹt trục 

Để hiểu rõ vì sao quạt bị kẹt trục, cần xem xét từng nguyên nhân cụ thể dưới đây, bắt đầu từ các lỗi điện cho đến các hư hỏng cơ học thường gặp.

Cầu chì bị hỏng hoặc đứt

Nguyên nhân: Cầu chì quạt bị đứt thường do quá tải, nguồn điện không ổn định hoặc linh kiện xuống cấp sau thời gian dài sử dụng, khiến quạt không nhận được điện để hoạt động.

Cách sửa chữa

• Rút phích cắm quạt để đảm bảo an toàn.
• Mở hộp công tắc hoặc phần đuôi quạt, xác định vị trí cầu chì.
• Kiểm tra và thay cầu chì mới đúng loại, đúng thông số.
• Lắp lại vỏ, cắm điện và thử vận hành; nếu cầu chì tiếp tục đứt, nên mang quạt đi sửa tại nơi uy tín.

Tụ điện suy yếu hoặc không còn hoạt động

Nguyên nhân: Tụ điện quạt có nhiệm vụ hỗ trợ khởi động và duy trì tốc độ quay của quạt. Sau thời gian dài sử dụng, tụ có thể bị yếu, khô dầu hoặc hư hỏng do nhiệt độ cao và điện áp không ổn định. Khi tụ suy giảm khả năng tích điện, quạt quay yếu, khởi động chậm hoặc phải dùng tay đẩy cánh mới chạy.

Cách sửa chữa: Trước tiên, bạn cần ngắt nguồn điện và tháo vỏ quạt để kiểm tra tụ điện. Nếu tụ bị phồng, rò rỉ hoặc đo điện dung không đạt thông số, nên thay tụ mới đúng trị số ghi trên thân tụ. Sau khi thay, lắp lại các bộ phận và chạy thử quạt; nếu quạt quay êm và lên gió đều, sự cố đã được khắc phục.

Rotor lắp lệch, quay không đúng tâm

Nguyên nhân: Rotor quay không đúng tâm thường do tháo lắp sai kỹ thuật, quạt bị va đập hoặc các chi tiết giữ trục bị mòn theo thời gian, khiến trục cọ vào stato, làm quạt quay nặng, ồn và giảm hiệu suất.

Cách sửa chữa: Hãy ngắt nguồn điện và tháo lồng quạt, cánh quạt để tiếp cận động cơ. Mở vỏ motor, kiểm tra rotor và trục quay; nếu lệch nhẹ, căn chỉnh lại cho đúng tâm và siết chặt ốc. Trường hợp trục cong hoặc bạc mòn, cần thay mới, sau đó tra dầu, lắp lại và chạy thử để kiểm tra độ ổn định.

Bụi bẩn tích tụ nhiều ở trục quay và mô-tơ

Nguyên nhân: Bụi bẩn tích tụ lâu ngày tại trục quay và mô-tơ khiến ma sát tăng cao, động cơ tản nhiệt kém, từ đó dễ dẫn đến tình trạng quạt bị kẹt trục, quay yếu, phát ra tiếng ồn và giảm hiệu suất làm mát.

Cách sửa chữa: Ngắt nguồn điện, tháo lồng và cánh quạt để vệ sinh trục quay và mô-tơ bằng cọ mềm hoặc khí nén. Sau khi làm sạch, tra dầu bôi trơn vào trục, lắp lại quạt và chạy thử để đảm bảo quạt vận hành êm, ổn định.

>> Xem thêm: Hướng dẫn vệ sinh quạt điện sạch như mới mà không cần tháo lồng

Trục bạc bị mài mòn sau thời gian dài sử dụng

Nguyên nhân: Trục bạc bị mài mòn chủ yếu do quạt hoạt động liên tục trong thời gian dài, thiếu dầu bôi trơn hoặc làm việc trong môi trường nhiều bụi bẩn. Khi độ khít giữa trục và bạc giảm, ma sát tăng cao, khiến quạt quay nặng, rung lắc và dễ phát sinh tiếng ồn.

Cách sửa chữa: Khi trục bạc mòn, quạt thường quay yếu và có nguy cơ quạt bị kẹt trục. Lúc này, bạn cần tháo động cơ để kiểm tra và thay trục bạc mới đúng kích thước, sau đó tra dầu bôi trơn trước khi lắp lại. Nếu không có kinh nghiệm, nên mang quạt đến thợ sửa chữa để đảm bảo quạt vận hành ổn định và an toàn.

>> Xem thêm: Cách sửa quạt bị lỏng trục khi quạt rung mạnh hoặc kêu to

Công tắc điều khiển bị kẹt hoặc tiếp xúc kém

Nguyên nhân: Công tắc điều khiển bị kẹt hoặc tiếp xúc kém thường do sử dụng lâu ngày khiến các lá tiếp điện bị mòn, bám bụi hoặc rỉ sét. Khi tiếp điểm không đóng – ngắt ổn định, dòng điện truyền vào mô-tơ bị gián đoạn, làm quạt hoạt động chập chờn hoặc trục quạt không quay dù đã bật công tắc.

Cách sửa chữa: Trước hết, bạn cần ngắt nguồn điện và tháo hộp công tắc để kiểm tra bên trong. Dùng dung dịch vệ sinh tiếp điểm hoặc dầu bôi trơn để làm sạch bụi bẩn, rỉ sét, sau đó bấm thử nhiều lần để khôi phục độ nhạy. Nếu công tắc đã hỏng nặng hoặc tiếp điểm mòn nhiều, nên thay công tắc mới để quạt hoạt động ổn định và an toàn hơn.

Kinh nghiệm sử dụng hạn chế quạt bị kẹt trục, hư 

Bạn có thể áp dụng những mẹo đơn giản dưới đây để giúp quạt điện vận hành bền bỉ và đạt hiệu quả làm mát tốt hơn:

• Xem kỹ hướng dẫn sử dụng: Trước khi dùng quạt, hãy đọc đầy đủ tài liệu hướng dẫn để nắm rõ cách vận hành và bảo dưỡng quạt đúng kỹ thuật.
• Đặt quạt trên bề mặt ổn định: Đảm bảo quạt được đặt ở vị trí bằng phẳng, chắc chắn nhằm hạn chế rung lắc, nghiêng đổ và tránh hư hỏng trong quá trình sử dụng.
• Khởi động ở mức gió thấp: Khi bật quạt, nên chọn tốc độ thấp trước, sau đó tăng dần để giảm áp lực đột ngột lên động cơ.
• Sử dụng chế độ quay hợp lý: Bật chế độ quay đều giúp luồng gió phân bổ đồng đều khắp không gian, vừa làm mát hiệu quả vừa giảm tải cho motor.
• Tận dụng chức năng hẹn giờ: Khi ngủ hoặc ra ngoài, bạn nên cài đặt hẹn giờ tắt quạt để tiết kiệm điện và hạn chế quạt hoạt động quá lâu.
• Bảo dưỡng định kỳ: Thường xuyên vệ sinh, kiểm tra các chi tiết và tra dầu cho ổ trục sẽ giúp quạt chạy êm, ổn định và kéo dài tuổi thọ.

Nhìn chung, việc hiểu rõ nguyên nhân và cách xử lý quạt bị kẹt trục sẽ giúp bạn chủ động khắc phục kịp thời, hạn chế hư hỏng nặng và đảm bảo quạt vận hành ổn định hơn.

Để hạn chế quạt bị kẹt trục, người dùng nên chú trọng bảo dưỡng định kỳ và sử dụng quạt đúng cách ngay từ đầu. Những thao tác đơn giản như vệ sinh, tra dầu hay kiểm tra linh kiện sẽ giúp kéo dài tuổi thọ thiết bị đáng kể. QuatDien.com mong rằng bài viết đã mang đến thông tin hữu ích, giúp bạn sử dụng quạt bền bỉ và yên tâm hơn trong quá trình sử dụng.